در این روزها مجلس شورای اسلامی مشغول بررسی لایحه بودجه 1402 کشور است، مساله فرهنگ و خانواده موضوع گفت‌و‌گوی خبرنگاران فارس با عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی است.پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری، خودرو و بررسی اغتشاشات اخیر از مباحث مهم این گفتوگو است.
به گزارش سومین همایش ملی علمی پژوهشی پدافند غیر عامل از اصفهان، در این روزها مجلس شورای اسلامی درگیر موضوع بودجه است و با توجه به حوادثی که در این چندماه پشت سرگذاشتیم، انتظار می‌رود متولیان امر توجه ویژه‌ای به مبحث «فرهنگ» داشته باشند؛ از سمتی یکی از مهم‌ترین عناصر تأثیرگذار در این بحث موضوع «خانواده» است که در این راستا اقدامات خوبی در «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» صورت گرفته است. در دفتر فارس میزبان امیرحسین بانکی‌پور عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و نماینده مجلس شورای اسلامی بودیم تا در خصوص موارد مورد اشاره و برخی مسائل استانی با وی گفتوگو کنیم، آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌و‌گوی خبرنگاران فارس با امیرحسین بانکی‌پور است.
فارس: یکی از مباحث داغ و مطرح این روزها بحث بودجه است و از سمتی شما از طرف کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان یکی از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه انتخاب شده‌اید؛ کلیات بودجه را در بعد فرهنگ و توجه به مسائل فرهنگی چطور ارزیابی می‌کنید؟ بانکی‌پور: یکی از اشکالات مطرح در بودجه این است که وزن سبد فرهنگ در آن کم است؛ در بودجه بیان شده دستگاه‌ها مختار هستند یک درصد از بودجه خود را صرف مسائل فرهنگی کنند در حالی که دستگاه‌های مختلف همیشه با کمبود بودجه مواجه هستند و در این راستا زمانی که دستگاه‌ها حتی توان انجام وظایف اصلی خود را ندارند این موضوع شوخی بیش نیست. گلایه نماینده مجلس از کم‌لطفی به فرهنگ در بودجه فارس: می‌توان خانواده را یکی از عناصر و نهادهای تأثیرگذار در بخش فرهنگ دید که در این راستا در این سال‌ها با همت شما موضوع «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» مورد بحث و تأکید بوده است؛ در بودجه ۱۴۰۲ چه میزان به این موضوع توجه شده است؟ بانکی‌پور: رهبر انقلاب بر موضوع جمعیت تأکید فراوانی داشتند و در برنامه هفتم توسعه نیز رسیدن به نرخ باروری ۲.۵ تأکید شده و از سمتی سازمان برنامه نیز اعلام کرده قصد داشتیم بودجه ۱۴۰۲ طبق سیاست‌های رهبر انقلاب برای برنامه هفتم رسیدن به نرخ باروری باشد اما شاهدیم که اقدام خاصی در این باره انجام نشده است. متولیان امر بیان می‌کنند برای تحقق این موضوع حق اولاد در پرداخت حقوق ۲ برابر شده در حالی که قرار بوده متوسط حقوق ۲۰ درصد افزایش داشته باشد و ۲ برابر شدن حق اولاد نیز جزو همین ۲۰ درصد است و بار مالی جدیدی ایجاد نمی‌کند زیرا نگفته‌اند علاوه بر ۲۰ درصد، حق اولاد ۲ برابر می‌شود اما بیان می‌کنند ۱۵ هزار میلیارد تومان برای قانون جوانی جمعیت است. سال گذشته به ستاد جوانی جمعیت ۱۲ هزار میلیارد تومان تعلق گرفت که با این بودجه ۳۰ درصد قانون را اجرا کردیم و در حال حاضر که قصد اجرای ۱۰۰ درصدی قانون را داریم تنها ۶ هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده شده و پاسخی که داده می‌شود این است که بودجه برای افزایش حقوق در نظر گرفته شده است و تمام این موارد از مصادیق کم لطفی به فرهنگ است. فارس: در صحبت‌هایتان به اجرای ۳۰ درصدی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اشاره فرمودید؛ مصادیقی از تحقق آن را بفرمایید. بانکی‌پور: طبق گزارش‌هایی که داریم تا یک ماه قبل حدودا ۱۳۰ هزار مادر خودروی خود را تحویل گرفتند که البته تاکنون حدود ۲۵۰ هزار نفر در قرعه‌کشی برنده شده‌اند اما ۱۳۰ هزار نفر دریافت کردند؛ تفاوت قیمت خودروهای آن‌ها بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان نسبته به قیمت بازار است(به‌طور متوسط بیشتر از ۲۰۰ میلیون تومان) یعنی در این مدت و با این طرح حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان به مادران کمک شده است که این عدد در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه و بیشتر از تمام کمک‌های انجام شده به مادران در طول این ۴۰ سال است. یکی از این مادران تعریف می‌کرد از فاصله اسم نوشتن برای ماشین تا فروختن آن حدود یک ماه طول کشید اما ۵۵۰ میلیون تومان به‌دست آوردیم ولی هیچ‌گاه به چنین موضوعاتی پرداخته نمی‌شود زیرا یکی از الگوهای حاکم این است که تنها اخبار منفی برای مردم جذابیت داشته باشد و همین مورد باعث ناامیدی جامعه و افزایش مهاجرت می‌شود.
پرداخت وام تسهیلات ازدواج و فرزندآوری در یک‌سال به اندازه مجموع ۱۰ سال قبل از دیگر جلوه‌های تحقق این قانوان مربوط به زمانی است که بانوان نابارور به بیمارستان می‌روند و حدود ۹۰ درصد هزینه آن‌ها را بیمه تقبل می‌کند، همچنین در سال جاری حداقل ۳۰ هزار مادر که هزینه هرکدام حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان است به‌طور رایگان زایمان طبیعی‌شان انجام شد ولی این اخبار هیچ‌کجا اعلام نمی‌شود. از سوی دیگر در یک سال اخیر بانک‌ها به اندازه مجموع ۱۰ سال قبل وام تسهیلات ازدواج و فرزندآوری پرداخت کرده‌اند. یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در طول یک سال گذشته تاکنون وام ازدواج دریافت کرده‌اند که این عدد ۵ برابر ۲ سال قبل است، از ابتدای سال ۶۰۰ هزار نفر نیز تسهیلات فرزندآوری به مبلغ ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون دریافت کرده‌اند؛ البته به‌دلیل برخی از محدودیت‌های مالی، شورای نگهبان اعلام کرد در شهرستان‌هایی که نرخ باروری بیش از ۲.۵ است این تسهیلات ارائه نشود که تعداد این شهرستان‌ها، کمتر از ۱۰ درصد است. در عین حال موانعی نیز از سوی بانک‌ها برای دریافت تسهیلات وجود داشت که تلاش کردیم با همکاری بانک مرکزی ضمن نظارت بیشتر تدابیری نیز جهت تسهیل در روند اعطای تسهیلات مدنظر قرار دهیم. از رویکرد دولت در قانون جوانی جمعیت راضی هستیم فارس: در مجموعه استانی و کشوری، میزان همکاری مسؤولان و متولیان امر برای اجرایی شدن قانون حمایت از خانواده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ بانکی‌پور: به‌طور کلی از رویکرد دولت در قانون جوانی جمعیت راضی هستیم و مجلس نیز همراهی لازم را داشته اما بودجه خوبی تعلق نگرفته است با وجود اینکه رئیس‌جمهور محترم بر تأمین مالی اجرای قانون تاکید داشته‌اند لذا تلاش می‌کنیم تا در قانون بودجه امسال مقوله جمعیت در اولویت قرار گیرد. اجرای قانون حمایت از خانواده در استان‌ها، همت استانداران را می‌طلبد در وزارت‌خانه‌ها، وزارت بهداشت و شخص وزیر، رئیس سازمان استخدامی و وزارت رفاه (در دوره مدیریت فعلی) همکاری خوبی داشتند و نکته قابل توجه این است که گفتمان و جدی گرفتن قانون است و در این راستا این قانون نسبت به دیگر قوانین کشور ضریب اجرایی بالاتری دارد و در مقایسه با دیگر قوانین، به شکل بهتری اجرا شده است. همکاری مدیریت دانشگاه علوم پزشکی در طرح جوانی جمعیت خوب بوده و در این مدت ۹ جلسه قرارگاهی تشکیل شده، همچنین مدیریت دانشگاه اصفهان نیز همکاری خوبی داشته و از سوی دیگر ثبت‌احوال نیز فعالیت‌های خوبی داشته است.
فارس: طبق مواردی که اشاره کردید، یکی از مصادیق قانون حمایت از خانواده تعلق گرفتن ماشین به مادرانی است که دارای حداقل ۲ فرزند هستند؛ ارزیابی خود در خصوص این بخش و میزان تحقق آن در مدت اخیر را بفرمایید. بانکی‌پور: در قرعه‌کشی خودرو، ۵۰ درصد ظرفیت برای مادران در نظر گرفته شده است اما اشکال مطرح این است با اینکه این سهمیه تخصیص می یابد اما خودروسازان تنها به همین میزان رزرو لحاظ می کنند در حالی که ممکن است بسیاری از مادران به دلیل فقدان شرایط لازم یا عدم تکمیل وجه نتوانند ثبت نام خود را قطعی کنند و به‌نوعی از این سهمیه‌ها استفاده نشود. در این راستا بارها به خودروسازان اعلام کرده ایم که باید مطابق آمار ۴ تا ۵ برابر ظرفیت تخصیص یافته، رزرو اعلام شود چراکه تعداد قابل توجهی بنابر دلایل متعدد نمی‌توانند ثبت نام خود را قطعی کنند. اگر این شرایط درست اعمال می‌شد، ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار مادر می‌توانستند خودرو دریافت می‌کردند در حالی که از آبان سال گذشته تا الآن که حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تولد داشته‌ایم و حداقل ۸۰۰ هزار مادر شامل حال این قانون می‌شدند، تنها حدود ۱۳۰ هزار مادر توانسته‌اند خودروی خود را دریافت کنند. یکی از فرصت‌ها در اغتشاشات این بود که متوجه غفلت فرهنگی بشویم فارس: در صحبت‌هایتان به اهمیت موضوع فرهنگ اشاره کردید و از سمتی در ماه‌های اخیر شرایط ویژه و متفاوتی را در کشور گذراندیم که شاید بخش عمده‌ای از آن به مسائل فرهنگی و غفلت متولیان به این حوزه بازمی‌گردد؛ از دید خودتان به‌عنوان یکی از چهره‌های فرهنگی تحلیلی درباره آنچه که گذشت بفرمایید. بانکی‌پور: اغتشاشات اخیر از ابعاد مختلف قابل بررسی است زیرا حرکتی پیچیده و عجیب بود که جای بحث فراوانی دارد؛ حاج قاسم می‌گفت «میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد، در خود فرصت‌ها نیست» و این مورد شامل اغتشاشات اخیر نیز می‌شود. یکی از فرصت‌ها در اغتشاشات این بود که متوجه غفلت فرهنگی بشویم؛ این سال‌ها به‌دلیل درگیری با مسائل اقتصادی و کرونا از این بعد غافل شدیم و در همین راستا بزرگ‌ترین فرصت اغتشاشات توجه به فرهنگ است. در برهه اغتشاشات با وجود اینکه در اوج مشکلات و بحران‌های اقتصادی بودیم اما صحبتی از مباحث اقتصادی نبود و در عین حالی که میدان‌دار مسائل کشور مجلس و دولت بود، شخصی به این بخش‌ها توجه نداشت و در این راستا فرصت اغتشاشات بیداری بود اما هنوز هم عده‌ای بی‌توجه هستند و یکی از مصادیق این موضوع این است که شاهدیم در لیست موضوعات کلیدی و چالش‌های کشور که توسط سازمان برنامه مطرح شد، موضوعاتی مثل رسانه جایی نداشت در حالی که در اغتشاشات اخیر در موضوع رسانه باختیم.
باید به خاطر بی‌توجهی به فرهنگ از مردم عذرخواهی کرد عده‌ای معتقدند مسائل اقتصادی و معیشتی مسائل روز ما است؛ منکر این موضوع نیستیم اما اشکال در جایی است که افرادی معتقدند راه‌حل این مسائل نیز تنها راهکار اقتصادی است در صورتی که بدون فرهنگ نمی‌توان مشکلات اقتصادی را حل کرد چراکه جدای از اهمیت جایگاه فرهنگ در اعتقادات ما و قانون اساسی کشور تجربه های اخیر نیز نشان داده است تا فرهنگ و رسانه اصلاح نشود، هر اقدام خوبی که در اقتصاد انجام شود، در جنگ روایت ها ممکن است، خلاف آن نشان داده شود. همه مردم و کارشناسان به خصوص قدیمی‌ها که دوران طاغوت را به خاطر دارند همگی اذعان می‌کنند که وضعیت رفاهی مردم نسبت به قبل از انقلاب اسلامی بهبود فراوانی داشته اما تصویر ذهنی که از دوران طاغوت در اذهان و افکار عمومی ساخته شده گویای این واقعیت تاریخی نیست و همین تصویر گویای نقش مهم رسانه‌ها در شکل دهی به ادراک مردم از مسائل و موضوعات است که لزوما مبتنی بر واقعیت نیست بلکه ریشه در انگیزه‌های آن رسانه‌ها دارد. البته در گذشته فرهنگ نسبت به امروز اهمیت بیشتری داشت و به‌عنوان مثال کالاها و محصولات فرهنگی از جمله کتاب بیشتر در سبد مصرفی خانواده‌ها بود و حتی افراد فقیر جامعه نیز توانایی خرید کتاب را داشتند اما در حال حاضر محصولات فرهنگی، کالاهای گرانی تلقی می‌شود که عموم مردم توانایی خرید آن را ندارند و همین امر بیانگر عدم اهمیت فرهنگ در نگاه برنامه‌ریزان کشور است. لذا در این سال‌ها نسبت به موضوع فرهنگ غفلت شده و باید از مردم برای این امر عذرخواهی کرد.
آب، آلودگی هوا و فرونشست از مسائل مشترک نمایندگان اصفهان است فارس: عده‌ای بیان می‌کنند که آقای بانکی، به‌عنوان نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تنها به‌دنبال موضوع جمعیت و ازدواج است در حالی‌که در مدت اخیر و موضوعاتی مانند مازوت‌سوزی شاهد موضع‌گیری صریح شما بودیم؛ توضیحی در خصوص این مورد بفرمایید. بانکی‌پور: اینکه هر نماینده بر یک موضوع متمرکز شود نقطه ضعف نیست اما نمی‌توان نسبت به بسیاری از مسائل بی‌تفاوت بود و در این راستا مسائل آب، آلودگی هوا و فرونشست از مسائل مشترک نمایندگان اصفهان است که همه به موقع و به شکل هم افزا پیگیری داشته‌ایم. البته به‌عنوان نماینده مردم وظیفه داریم در بسیاری از موضوعات محلی و استانی ورود داشته باشیم و از حقوق مردم دفاع کنیم. لذا هیچ‌گاه از موضوعات آلودگی، فرونشست و آب دور نبوده‌ام و در این راستا حداقل ۱۰ جلسه با وزیر نیرو داشتم اما هیچ‌کدام را رسانه‌ای نکردم چراکه ممکن بود به واسطه حاشیه‌های رسانه‌ای مسأله آب اصفهان نیز به حاشیه رود. در موضوع آلودگی هوا نیز پیگیری‌های زیاد و متعددی داشتم حتی در تابستان به مسؤولان مرتبط گوشزد کردم و به وزیر کشور نیز برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تذکر دادم و موضع خود را آشکار اعلام کردم که چطور در تهران مازوت سوزی ممنوع است اما در اصفهان اجازه می‌دهند؟
در مسائل مهم استان جناح و خط فکری سیاسی مطرح نیست هر نماینده با توجه به تخصص و عضویت در کمیسیون های مجلس نسبت به موضوعات متفاوتی ورود و موضع گیری دارد اما برخی مسائل مانند آب و آلودگی برای اصفهان بحرانی و حاد است و طبیعی است که در این زمینه صراحت داشته باشیم. در مسائلی مانند آب، آلودگی هوا و جمعیت بحث جناح و سلیقه سیاسی مطرح نیست بلکه موضوعی سرزمینی است و باید با تمام ظرفیت، متحد و منسجم پیش برویم، هرچند در موضوع آلودگی هوا می‌شد از ظرفیت‌های فراوان استان بیشتر استفاده کرد تا شاهد تبعیض نسبت به اصفهان و تهران نباشیم. پایان پیام/۶۳۱۲۵